Suriye
Suriye Hakkında Genel Bilgiler
- Türkiye’nin güneyinde yer alır ve en uzun kara sınırımızdır.
- Kendi coğrafik konumuna göre Batı Asya’da yer alır.
- Resmi adı Suriye Arap Cumhuriyeti (el-Cumhuriyyetü’l-Arabbiyetü’s-Suriyye)’dir.
- Resmi dili Arapça’dır.
- Resmi para birimi Suriye Lirası’dır.
- Yüzölçümü 185.180 km2’dir.
- Başkenti Şam’dır.
- Nüfusu yaklaşık 17.5 milyondur.
- Devlet Başkanı Beşşar Esad’tır.
- Toplamda 14 şehre sahiptir.
Tarihçesi
Suriye, tarihi boyunca, bulunduğu bölge itibariyle bir hayli zengin coğrafyaya sahip olmasından ötürü ve bunun yanında jeopolitik öneme sahip olmasından dolayı birçok uygarlığın gözbebeği oldu. Kenanlılar, İbranilerden başlayıp Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Fransızlara değin birçok uygarlık ve imparatorluk tarafından idare edildi. 403 yıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun bünyesinde kaldıktan sonra I. Dünya Savaşı’nda Fransa’nın himayesi altına girdi. 1946’da bağımsızlığını ilan edip 1958’de Mısır ile birleşerek Birleşik Arap Cumhuriyeti’ni kurdular. Fakat 3 yıl süren bu birliktelik bozulunca 1961 yılında tekrar bağımsızlığını ilan edip kendi cumhuriyetini kurdu. Yakın tarihe kadar hala bölgede önem taşımasından dolayı çatışmaların hiç durmadığını söylemek mümkündür. İsrail’e karşı girdiği Altı Gün Savaşları’nda önemli su rezervlerin bulunduğu ve jeopolitik öneme sahip olan Golan Tepeleri’ni İsrail’e kaptırdı. Daha yakın bir tarihte ise IŞİD terör örgütünün ortaya çıkardığı iç karışıklıkları takip eden 2011 yılında Arap Baharı’nın etkisiyle başlayan iç savaş, Suriye’yi yıkılma noktasına getirdi. Uluslararası alanda büyük tepkilere yol açan bu savaşta katliamdan kaçan milyonlarca Suriyeli vatandaş çevre ülkelere iltica etmek zorunda kaldı. Bu savaşta 700 binden fazla insanın hayatını kaybettiği kayıtlara geçildi.
Yönetim ve İktidar
1961’de gerçekleşen darbe ve hemen ardından yapılan referandumla birlikte ülkenin resmi adı Suriye Arap Cumhuriyeti oldu.
Ülkede ortaya çıkan istikrarsız ortamdan faydalanan Baas Partisi’nin 1963’te yaptığı darbeyle yönetimi devraldı. (‘’Baas Partisi, Arap ulusunun tek bir sosyalist devlette birleşmesini amaçlayan siyasal milliyetçi sol partidir.’’) Bu partinin ve dolaylı olarak ülkenin en büyük destekçisi Rusya oldu. Günümüzde hala Rus desteğini alan Suriye’nin iktidarını bu perspektifle değerlendirmek gerekir.
1970’ten 2000’e kadar, 30 yıl boyunca, şu an iktidarda bulunan Beşşar Esad’ın babası Hafız Esad yönetti. Bugüne değin toplamda 58 yıldır aynı parti tarafından yönetilmektedir.
İklim ve Ekonomi
Suriye, Akdeniz’in doğusunda yer alır. Fakat Akdeniz iklimi ülke genelinde pek yaygın değildir. Bunun sebebi kıyıya paralel uzanan sıra dağlardır. Bu sıra dağlar, iklimin iç kesimlere girmesine engel olur.
Ülkenin merkezinde, iç bölgelerinde, çöl şartlarının ağır bastığı karasal iklim vardır. Çöl ve karasal iklimin hâkim olduğu bu bölgelerde yağış çok azdır. Bunun neticesinde tarım yapamamanın getirdiği sıkıntıyla birlikte su sorunları da meydana gelmektedir.
Suriye halkının temel uğraşı tarım (%30) ve hayvancılıktır. Bunun yanında ekonomiye katkı sağlayan yeraltı kaynakları mevcuttur: petrol gibi…
Kültür, Din ve Nüfus
Suriye, kültür açısından zengindir. Tarihi boyunca bu bölgede hüküm sürmüş uygarlıklardan mozaik bir kültür ortaya çıktı. Hıristiyanlığın yanında İslamiyet’in büyük etkisinde kalan bir Arap kültürüne sahiptir. Her ne kadar dış etkenler kültüre işlemiş olsa da bulunduğu coğrafik konum itibariyle ağır bir Arap kültürüne sahip olmuş ve özünü kaybetmemiştir. Mimari, müzik, giyim ve mutfakta bu kültürün ağırlığını görmek mümkündür.
Suriye’nin mutfak kültürü ağırdır. Mutfağın vazgeçilmez temel unsuru, ettir. Özellikle de kuzu eti… Bu temel bileşenin beraberinde getirdiği yemek çeşitleri, kebap, döner, lahmacun gibi Türk mutfağına uzak olmaya türlerdir.
Nüfusun yaklaşık olarak %50’si 20 yaşın altındadır. 65 yaş üstü yaş oranı %3 gibi çok azdır. Ortalama yaşam süresi kısadır.
17,5 milyonluk bir nüfusa sahiptir. İç savaş ve göçler nedeniyle nüfus artış hızı bir hayli düşmüştür.
Suriye’nin etnik yapısına baktığımızda %88’e yakın Arap nüfusu vardır. %12 de Kürt, Türk, Ermeni, Çerkez olduğu tahmin ediliyor.
Nüfusun dinsel dağılımına baktığımızda çoğunluk Müslüman’dır. %60 Sünni, %11 Nusayri (Arap Alevi), %16 Hıristiyan, %13 de Dürzi, İsmaili, Caferi, Yahudi ve Ezidi olarak dağılmıştır.
Suriye İle İlgili İlginç Bilgiler
Savaş öncesi Suriye’nin en büyük ve gelişmiş şehri Halep’ti. 4 milyon nüfusa sahip olan Halep, 2011’den sonra ki olaylardan ötürü 350 bin nüfusa kadar geriledi.
2021 yılında yapılan ‘’En Yaşanabilir Şehirler’’ anketinin sonucuna göre Suriye’nin başkenti olan Şam, son sırada yer aldı. Yani başka bir deyişle ‘’En Yaşanmaz Şehirler’’ listesinde ilk sırada ye aldı. Dünyanın en tehlikeli terör örgütü olan Boko Haram’ın her hafta onlarca insanı katlettiği Nijerya’yı dahi gerisinde bırakarak en tehlikeli şehir seçildi.
Ülkenin resmi dini yoktur fakat devlet başkanı olabilmek için Müslüman olunması gerektiği, anayasada yazmaktadır.
Suriye’nin Malule kasabasında, dünyada sadece üç yerde konuşulan Batı Aramaic dili (Hz. İsa’nın konuştuğu dil) konuşulmaktadır.
Jerry Seinfeld (Oyuncu), Steve Jobs (Apple’ın Sahibi), Paula Julie Abdul (Sanatçı) gibi bazı ünlü isimlerin Suriye kökenli olduğu söylenmektedir.
Suriye Arması
Beşar Esad
Suriye Lirası
Suriye Haritası
Suriye Milli Marşı
Yazar: Hasan Yeşilmen
Kaynakça: https://kisakalem.blogspot.com/2021/06/komsu-ulkeleri-tanyalm-suriye.html
