Kan dolaşımının keşfi, tıp tarihi açısından oldukça önemlidir. Bu keşfin ilk defa XIV. yüzyılda Michael Servitus ve W. Harvey tarafından keşfedildiği öne sürülse de, tıp tarihi araştırmaları bu iki bilim adamından çok daha önce kan dolaşımını ilk keşfedenin Müslüman bilim adamı İbnü’n- Nefis olduğunu ortaya koymuştur.
İbnü’n Nefis kan dolaşımını bizlere şöyle izah etmektedir: “Kan, sağ karıncıktan süzüldüğü zaman, ki bu zaruridir, hayat kaynağı bulunan sol karıncığa geçer. Bu iki karıncık arasında geçiş yoktur. Kalbin tabiatı icabı, bir cismi sertlik mevcuttur. Bazı düşünürlerin dediği gibi ne görünür bir geçiş, ne de Galen’in inandığı gibi, kanın akışını sağlayacak olan gizli bir geçit vardır. Zıddına, kalbin gözenekleri ve mesanesi kapalı ve kalındır. Bu kanın, temizlendikten sonra akciğer toplar damarı yoluyla akciğer torbacıklarına geçmesi gerekir ve orada hava ile karşılaşarak , kan en son damlasına kadar temizlenir. Daha sonra hayatın idâmesini sağlamak için havayla temizlenen kan, akciğer atar damarıyla kalbin sol kulakçığına geçer.
İbnü’n- Nefis tıp, mantık, hadis, fıkıh, lügat, siyer ve birçok ilimlerde söz sâhibidir ve bazı eserleri şunlardır:
1. Eş-Şâmil fit-Tıb: İbn-ün-Nefis’in yazdığı en büyük tıb kitabıdır.Üç yüz cilt hâlinde yazmayı plânladığı bu eserin ancak seksen cildini tamamlayabilmiştir. Bu eser günümüze kadar ulaşmamıştır.
2. Kitâb-ül-Mühezzeb fil-Kuhl: Göz hastalıklarıyla ilgilidir.
3. Şerh-ut-Tenbîh liş-Şîrâzî fi fürû-il-Fıkh-ış-Şâfiî: Şîrâzî’nin yazdığı Tenbih adlı eserin şerhidir.
4. El-Muhtâr fil-Egdiye.
5. Şerhu Fusûli Hippokrat: Hippokrates’in Fusûl’üne yazdığı şerhtir.
6. Şerh-ut-Takaddüm li Mâ’rifeti Hippokrat: Hippokrates’in bulaşıcı hastalıklarla ilgili eserinin şerhidir.
7. Şerh-ul-Hidâye fit-Tıb li-İbn-i Sînâ.
8. Şerhu Tasrîh-ul-Kânûn (Anatomi).
9. Şerhu Kânûnî İbn-i Sînâ.
10. Tefsîr-ul-İlel ve Esbâb-ul-Emrâz: Hastalıkların teşhisi ve metodları hakkındadır.
11. El-Verakât fil-Mantık.
12. El-Muhtas fî İlm-il-Usûl-il-Hadîs: Hadis ilminin prensiplerini anlatan bir eserdir.
13. Kitâbun fir-Remed: Göz hastalıklarıyla ilgilidir.
14. Kitâbun fit-Ta’lîk alâ Kitâb-il-Evbieti li Hippokrat.
15. Tarîk-ul-Fesâhati,
16. Buğyet-üt-Tâlibîn vel-Huccet-ül-Müteabbibîn,
17. Şerh-ul-Külliyât.
18. Er-Risâlet-ül-Kâmiliyye fis-Sîretin Nebeviyye: Peygamber efendimizin hayâtını anlatan bir eserdir. Bir nüshası Kâhire Kütüphânesi’nde mevcuttur.
19. Kitâbun fit-Tevhîd: Akâit ve kelâm ilmiyle ilgilidir.
Kaynaklar: İslam’da Bilim ve Teknoloji Kitabı, Türkiye Diyanet Vakfı yayınları.
Eserler hakkında kaynak : https://www.ayrintilihaber.com.tr/ibni-nefis-kimdir-biyografi,31.html