İsa peygamber kabul edildiğine göre Milat’ta (0) doğdu, Hristiyanlığı kurdu ve ve otuz küsur yaşlarında çarmıha gerilerek öldürüldü, İslam’a göre yakalanmadan önce Allah tarafından göğe kaldırıldı ve onu ispiyonlayan arkadaşı, Hristiyanlıkta bu kişi havari Yahuda’dır, Roma askerleri tarafından İsa zannedildi ve öldürüldü. Üç yüz yıl sonra İmparator Konstantin eski inançlarını terketti ve Roma Devleti Hristiyanlığa geçti.
Esasında Roma’dan daha önce Hristiyan olan bir devlet var: Osroene Krallığı.
Kimi kaynaklara göre M.Ö. 132, kimi kaynaklara göre M.Ö. 136 veya 135’te kuruldu. Tarih biliminde yıllar kesin biçimde tutturulamayabilir.
Osroene Krallığı kendi döneminin iki süper gücü olan Roma İmparatorluğu ile Pers İmparatorluğu arasında, günümüzde Suriye’nin kuzeydoğusu ile Türkiye’nin güneydoğusunda Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Mardin üzerinde, İpek Yolu üzerinde idi.
Edessa Krallığı diye de bilinir. Toprakları kimi dönem Diyarbakır’a kadar uzandı. M.Ö. 132’de kurulduğu zaman Roma henüz imparatorluk değil cumhuriyet idi.
Antik Arap kökenli bu devlet, Büyük İskender’in ardıllarından olan Selevkos İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını kazandı ve başkenti Edessa (Şanlıurfa) olacak şekilde kral Aryu tarafından kuruldu.
Osroene ayakta olduğu zaman boyunca Roma ve Perslerin hedefi oldu. MS. 116’da Mezopotamya’da bir isyan çıktı. İsyan Roma tarafından bastırıldıktan sonra Roma İmparatoru Trajan, Osroene kralı VII. Abgar’ı tahttan indirdi. Sonrasında Osroene toprakları yabancı prensler tarafından işgal edildi. Bu işgal dönemine Roman Interregnum (yöneticisiz dönem) adı verilir. MS. 123’de Abgar’ın kardeşi VII. Ma’nu, Roma İmparatoru Hadrianus koruması altında kral oldu. Hanedan yeniden başa geldi.
MS. 216 ya da 213’te Roma İmparatoru Caracalla, Osroene üzerine bir sefer düzenledi. Kral Abgar X’i öldürdü, Osroene’yi işgal etti ve Roma topraklarına kattı.
Nam-ı diğer CaracallaRoma’nın Osroene üzerindeki hakimiyeti uzun sürmedi. Bu kez 242’de Sassaniler Osroene’yi işgal etti.
Aynı yıl III. Gordianus Osroene’yi Sassani Devletinden geri aldı. 244’te Hanedan tamamen yıkıldıktan sonra Osroene Roma’nın bir eyaleti oldu. Bu ilk Hristiyan devlet böylece tarihe karıştı.
Bu devletin inançları eski Arap mitolojisine dayanan putperest Arap inançlarından, biraz da Büyük İskender’in seferleri ve etkisiyle Helenistik kültüre dayanıyordu.
Bazı kaynaklarda köken olarak Nebatilere dayandığı söylese de kesin kaynaklar yoktur. Öyle olsa bile ırk olarak bu iki halk Arap kökenlidir.
Her devlet, her millet ne kadar hüküm sürerse sürsün bir şekilde asimile olur veyahut başka kültürlerle harmanlanıp özlerini kaybederler. Dünyada saf ırk, saf din yoktur mümkün değildir. Bu yazımız bile aslında söz konusu devlet hakkında yeterli kaynak olmadığının göstergesidir.
İnsanlığımızı kaybetmeyelim yeter.
Kaynaklar:
*https://www.forumancientcoins.com/catalog/roman-and-greek-coins.asp?vpar=1193
*https://tr.wikipedia.org/wiki/Osroene
*https://en.wikipedia.org/wiki/Osroene
*https://www.britannica.com/place/Osroene
*https://tr.wikipedia.org/wiki/Caracalla
*https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Gordianus
*https://archaeofeed.com/2017/01/rock-tombs-of-romans-and-osroene-kingdom-found/