29 Mayıs İstanbul’un fethi tarihi ve önemi nedir? İstanbul’un fethi nasıl gerçekleşti, kaç gün sürdü?
Orta Çağın kapanmasına ve Yeni Çağın başlamasına sebep olan bu fetih, belki de Türklerin fethettiği en büyük ve en önemli şehir.
‘Konstantiniyye bir gün mutlaka feth olunacaktır onu fetheden komutan ne güzel komutan onu fetheden ordu ne güzel ordudur’. Bu söz Peygamber Efendimiz’e ait. İstanbul’un Müslümanlar tarafından bir gün mutlaka fethedileceğini işte bu sözlerle müjdelemiştir.
Hz. Osman döneminde ardından Emeviler döneminde de kuşatılan fakat alınamayan bu kadim şehir, şimdi bir Türk Devleti olan Osmanlılar tarafından kuşatılıyordu. Osmanlı zamanında da önce Yıldırım Bayezid daha sonra 2. Murat tarafından kuşatılmış, netice alınamamıştı.
İstanbul’u ilk kuşatan Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid, Konstantiniyyeyi 4 defa kuşatmıştır. Anadolu hisarını yaptırmıştır. Rivayete göre İstanbul’u fethetmesine az bir zaman kala Timur ordusuyla Anadolu’ya girmiştir. Kuşatmayı kaldırıp doğuya giden ve Ankara Savaşında yenilip esir düşen Yıldırım’ın İstanbul’u fethetme rüyası torununun çocuğu Sultan Mehmet’e nasip olacaktı.
Fatih Sultan Mehmet’in en büyük hayali atalarının fethedemediği Konstantiniyyeyi fethetmekti. Bu fetihle Peygamber övgüsüne nail olmak, Anadolu ve Rumeli arasında kalan ve fitne merkezi haline gelen Doğu Roma İmparatorluğunun sonunu getirmek istiyordu.
Sadrazamlık makamında bulunan Çandarlı Halil Paşa bu fethe sıcak bakmıyordu, bazı beyler de bu fetihle beraber devletin merkezileşeceğini ve fetihlerin duraksayacağını düşündükleri için bu fethe karşı çıkıyorlardı.
Halbuki daha yeni başlıyordu Sultan Mehmet, önce İstanbul Fatihi olacak sonra da Trabzon, Mora, Bosna, Kırım, Amasra, Arnavutluk, Sırbistan gibi birçok yeri Osmanlı topraklarına katacaktı.
Gerekli hazırlıkları yapan Sultan Mehmet şehri kuşattı. Defalarca çeşitli milletler tarafından kuşatılan fakat devasa surları yüzünden bir türlü alınamayan şehri şimdi o kuşatmıştı.
Atasının yaptırmış olduğu Anadolu Hisarı karşısına Rumeli Hisarını kısa bir zamanda yaptırdı. Ayrıca bu hisarın çok önemli bir özelliği vardır. Kuşbakışı bakıldığında Arapça Muhammed yazar. Bu hisarın yapılma amacı boğazın güvenliğini sağlamak, ayrıca Avrupa’dan gelen deniz yolu yardımlarının önünü kesmekti.
Herhangi bir Haçlı ittifakını önlemek için çeşitli Avrupa krallıklarıyla anlaşmalar yaptı, bazı tavizler verdi. Bu şehri boğaza hakim olamadan alınamayacağını bildiği için de Osmanlı donanmasına yeni gemiler inşa ettirdi.
Macar asıllı olduğu tahmin edilen bir top ustasına tarihin bir daha göremeyeceği büyüklükte bir top dökmesini istedi. Bu topun tasarımlarını da bizzat kendi yaptı.
Doğu Roma da boş durmuyordu. Haliç Osmanlı Donanmasının girememesi için kalın bir zincirle kapatılmış, surlar tamir edilmiş, şehre mühimmat ve erzak depolanmıştı. Sırrı hala çözülemeyen, suda da yanmaya devam eden Grejuva ateşi de Doğu Romanın elini güçlendiriyordu.
.jpg)
Fetih için her şey hazırdı, 6 Nisan Cuma günü şehir kuşatıldı. Önce toplarla şehir surları dövüldü, bir yandan da lağımcılar surların altını kazıyorlardı..
Galata sırtlarından Haliç’e gemiler karadan geçirilerek indirildi. Bu olay Osmanlıya Morel, Doğu Roma’ya ise tam bir hayal kırıklığı yaşattı.
Topların etkisiyle surlarda irili ufaklı gedikler açılmış, lağımcıların yüksek gayretleriyle bazı surlar ciddi tahrip edilmişti. Nihai bir hücum emri bekleniyordu, o emir 29 Nisanda verildi. Osmanlı askeri şehre 29 Nisan Salı günü girdi.
O sırada Hristiyan halk Ayasofya’ya sığınmış korku içinde bekliyorlardı. Sultan şehre girdi ve Ayasofya’ya sığınan halkı gördü. Çok üzülen Sultan canlarının ve mallarının güvence altında olduğunu rahatça buradan çıkıp evlerine gidebileceğini söyledi. Şehrin çok harap olduğunu gördü ve derhal yeniden imar edilmesini emretti. Resmi giriş Cuma günüydü, Ayasofya’da Cuma Namazı kılınacaktı.
Çok büyük bir törenle şehre giren Fatih Cuma Namazını Ayasofya camiinde kıldı.
İstanbul’un fethinin dünya siyaseti ve ekonomisi üzerinde büyük etkileri vardır. İpek Yolunun çok büyük bir kısmı Müslümanların eline geçmiş böylece Avrupa yeni ticaret yolları bulma amacıyla coğrafi keşiflere başlamıştır.
İstanbul’un fethiyle İstanbul’da bulunan alim ve sanatkarlar İtalya’ya gidip Rönesans’ı başlatmıştır. Fakat bu iddia bazı tarihçiler tarafından kabul edilirken bazı tarihçiler tarafından kabul edilmemektedir. Hristiyanlar için kutsal bir mabet olan Ayasofya Müslümanların eline geçmiş ve camiye çevrilmiştir.
Yine bu fetihle topların önemi anlaşılmış ve topların gücü fark edilmiştir. Ateşli silahlar ciddi anlamda bu savaştan sonra kullanılmaya başlamıştır.
Böylece ebediyete kadar Müslüman Türklerin elinde kalacak olan İstanbul vatanımıza katıldı. Sultan Mehmet Han’ın dehası Konstantiniyye surlarından daha engin çıktı ve böylece yeni bir dönem başlamış oldu. İstanbul’umuzu bize kazandıran her bir candan Allah razı olsun. Şimdi bize düşen bu şehre sahip çıkmak, bu şehrin ne zorluklarla alındığını unutmamak ve unutturmamak, onun doğal ve tarihi yapısını korumaktır.
Şimdi ise merak edenler için İstanbul isminin tarihinden bahsedeceğiz.
İstanbul Bilinen en eski ismini şehrin kurucusu olan Byzantion’dan almıştır. Yani bilinen ilk ismi Byzantion’dur. Daha sonra Roma’nın ikiye bölünmesiyle Doğu Roma İmparatoru Konstantin, İmparatorluğun başkentini Byzantion’a taşır. Daha sonra bu şehre Nova Roma yani, yeni başkent anlamındaki ismi vermiştir.
Konstantin öldükten sonra halk bu ismi pek benimsemez ve şehir Konstantinapolis yani Konstantin’in şehri ismini alır. Osmanlı döneminde ise genelde Konstantinapolisin Arapça hali olan Konstantiniyye kullanılırdı.
İstanbul kelimesinin kökeni Yunancadır. Stan- Polis kelimelerinin birleştirilmiş biçimi olan İstanbul ‘şehre gidiyorum’ anlamına gelir. Sultan 3. Mustafa döneminde İslam Şehri anlamında İslambol ismi de kullanılmıştır.
Fatih Sultan Mehmet’in şehri aldıktan sonra ismini İstanbul yaptığıyla ilgili yaygın ama yanlış bir bilgi bulunmaktadır. İstanbul resmi olarak 1930 yılında şu anki ismini almıştır.
İstanbul’un fethinin 568’inci yıl dönümü dolayısıyla yazdığım şiirimi ilk defa buradan siz değerli okuyucularla paylaşmaktan mutluluk duyuyorum.
Dünya başkenti İstanbul
Çağ açıp çağ kapatan büyük Türk
21 yaşında nasip oldu ona
Peygamber övgüsü almak
Kararlıydı alacaktı bu şehri
90 günde yaptırdı Rumeli hisarını
Gemileri yürüttü karadan
53 günün ardından
Onundu artık Konstantiniyye
Şehrine ressamları, Alimleri davet etti
Konstantiniyyeyi ilim merkezi eyledi
7 dil bilen İstanbul Fatihi
14 devlet 200 şehir fetheyledi
Kırım, Trabzon, Mora, Bosna
Daha nice şanlı fetihler
Bir sonraki hedefi İtalya idi
Otrontoya çıkardı yiğitleri
Ahmet Paşa Otrantoyu üs eyledi
Akdeniz gölümüz olsun isterdi
Konstantiniyye hakimi
49 yaşında Dünyayı terk eyledi
Yazar : Emir Kaçar
Kaynak : www.ttk.gov.tr